مزديسنا در دوران ساسانيان

مزديسنا در دوران ساسانيان
حدود ۲۲۴ تا ۲۴۰ ميلادي در دوره اردشير بابكان؛ دين زرتشتي دستخوش يك دوره تجديد حيات شد.[۲۸] مزديسنا در زمان شاهنشاهي ساساني، بدنبال پيروزي‌هاي اردشير بابكان دين رسمي ايران شد[۲۹] و فراواني جمعيت مزديسنان در زمان ساسانيان به بالاترين مقدار خود رسيد. فعاليت‌هاي كرتير موبدان موبد دوران ساساني در اين گسترش بي تأثير نبوده‌است. او مبارزات خود عليه نصارا و برهمنان را در كتيبه خود در نقش رجب بيان كرده‌است.[۳۰] در دوره ساساني آتشكده آذرگشنسب در شيز (تخت سليمان) آذربايجان از اهميت بسياري بهره‌مند شد و شاهان ساساني همواره نذوراتي را پس از پيروزي‌هاي خود به آنجا تقديم مي‌نمودند.[۳۱] در همان دوران ماني پيامبر دين جديد آيين مانوي كه تلفيقي از مزديسنا و مسيحيت بود را عرضه كرد كه اگرچه بسرعتي فزاينده رو به گسترش داشت اما به شدت توسط شاهان و موبدان ساساني مورد تاخت و تاز قرار گرفت و دستورهاي حكومتي بر ضد آن صادر شد.[۳۲] به عقيده مري بويس از اواسط دوران ساساني دين رسمي تحت تأثير آيين زرواني قرار گرفت و عملاً زرواني دين رسمي كشور شد.[۳۳] در اين دوره كه روحانيون درباري به قدرت بسياري رسيده بودند جنبش مزدك پديد آمد كه به طرز شديدي سركوب شد و قباد يكم پادشاه ساساني كه از اين جنبش برابري خواهانه استقبال كرده بود از مقام شاهي خلع گرديد. بدنبال آن در زمان انوشيروان گزارش پهلوي اوستاي مكتوب نوشته شد.